Ο Δορυφόρος
Χάλκινο αγαλμάτιο γυμνού κρανοφόρου νέου σε κυκλική βάση.
Από τους Αμπελοκήπους των Αθηνών. Πρώιμοι αυτοκρατορικοί χρόνοι.
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Χ 16785.
© ΥΠΠΟΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο/ΟΔΑΠ. Φωτογραφία: Ελευθέριος Γαλανόπουλος.
Χάλκινο αγαλμάτιο που αναπαριστά έναν γυμνό νεαρό άντρα.
Η γυμνή ανδρική μορφή παρουσιάζεται εδώ σε απόλυτα ισορροπημένο σχήμα. Ο νέος στηρίζεται στο δεξί πόδι, ενώ το αριστερό τραβιέται προς τα πίσω, πατώντας στα ακροδάχτυλα. Η στάση της μορφής και η απόδοση του γυμνασμένου και ρωμαλέου σώματος απηχούν τον «Δορυφόρο» του περίφημου γλύπτη του 5ου αι. π.Χ. Πολύκλειτου.
Το φημισμένο για την αρμονία, τη συμμετρία και την τελειότητα των αναλογιών του γλυπτό αποτέλεσε –τόσο για τους σύγχρονους του Πολυκλείτου όσο και για τους μετέπειτα καλλιτέχνες– πρότυπο για την υποδειγματική απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής και για τις μετέπειτα απεικονίσεις του σώματος.
Θεωρείται το κυρίαρχο σημείο αναφοράς στην αρχαία ελληνική γλυπτική και για το λόγο αυτό ονομάστηκε ΚΑΝΟΝΑΣ.
Πήλινος ερυθρόμορφος αμφορέας της κλασικής περιόδου με αναπαράσταση του Αχιλλέα.
Στο αγγείο παριστάνεται ο σημαντικότερος ήρωας του Τρωικού πολέμου, ο Αχιλλέας.
Η στάση του σώματός του είναι σχεδόν αγαλματική. Το στιβαρό παράστημα, τα γυμνά μυώδη πόδια και η λεπτότητα στην απόδοση του προσώπου και της κόμμωσης, εκφράζουν τη ρώμη και τη μεγαλοπρέπεια, σε συνδυασμό με την εσωτερική γαλήνη και τη χάρη.
Η αναπαράσταση του σώματος του Αχιλλέα ακολουθεί κατεξοχήν τις αρχές που έθεσε ο Πολύκλειτος στο γλυπτό που ονομάζεται Δορυφόρος.
Από το Vulci. Γύρω στο 445/440 π.Χ. Μουσεία του Βατικανού, Museo Gregoriano Etrusco 16571. © Musei Vaticani – Museo Gregoriano Etrusco.
ΨΑΞΕ & ΜΑΘΕ
• Πληροφορίες για έναν από τους κορυφαίους γλύπτες της αρχαιότητας, τον Πολύκλειτο.
• Γιατί ο Δορυφόρος του Πολυκλείτου έγινε γνωστός και ως ΚΑΝΟΝΑΣ.
• Τις ετυμολογίες των παρακάτω λέξεων: Αρμονία, συμμετρία, αρτιμέλεια.
ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
• Πιστεύεις ότι οι αναλογίες του Δορυφόρου ισχύουν για όλους τους ανθρώπινους τύπους, σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου;
• Στο σινεμά, στη μόδα και στα περιοδικά, βλέπαμε να προβάλλονται και να κυριαρχούν συγκεκριμένα πρότυπα. Σήμερα αυτό αλλάζει. Συζητήστε τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό.
