Τι απεικονίζουν;
Τι απεικονίζουν τα κυκλαδικά ειδώλια;
Τα περισσότερα κυκλαδικά ειδώλια απεικονίζουν γυναικείες μορφές με διπλωμένα χέρια κάτω από το στήθος. Στο πρόσωπο ξεχωρίζει μόνο η μύτη, ενώ τα δάχτυλα των ποδιών είναι στραμμένα προς τα κάτω. Ορισμένα ειδώλια με διπλωμένα χέρια έχουν φουσκωμένη κοιλιά και απεικονίζουν γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης. Υπάρχουν και άλλα ειδώλια, τα οποία δεν έχουν χέρια και πόδια, ούτε και κεφάλι. Θυμίζουν περισσότερο το σχήμα του βιολιού και γι’ αυτό ονομάστηκαν βιολόσχημα.
Έχουν βρεθεί και ειδώλια που απεικονίζουν ανδρικές μορφές, όπως το καθιστό ειδώλιο, που κρατάει στο χέρι ένα ποτήρι, και ο κυνηγός στον οποίο είναι χαραγμένο ένα όπλο, ίσως μαχαίρι, πάνω από το δεξί του χέρι.
Άνθρωπος ή βιολί;
Ο Kυκλαδίτης καλλιτέχνης, θέλοντας να αποδώσει το ανθρώπινο σώμα, σμίλευε το ειδώλιο χωρίς κεφάλι, χέρια και πόδια. Επειδή έτσι έμοιαζε πολύ με βιολί, οι αρχαιολόγοι το ονόμασαν «βιολόσχημο». Μέσα στο χρόνο όμως, τα γραμμικά και αφαιρετικά αυτά ειδώλια εξελίσσονται και αποκτούν κεφάλι, χαρακτηριστικά του προσώπου, χέρια, πόδια και στήθος.
Έχουν όλα τα ειδώλια διπλωμένα χέρια;
Όχι όλα. Τα ειδώλια που δεν έχουν διπλωμένα τα χέρια είναι πάντα ανδρικά και μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την καθημερινή ζωή στις Κυκλάδες πριν από πέντε σχεδόν χιλιετίες. Τα πιο πολλά απεικονίζουν μορφές που κάθονται ή στέκονται, παίζουν κάποιο μουσικό όργανο, έχουν όπλο κυνηγού ή πολεμιστή, ή κρατούν κύπελλο στο χέρι. Ανδρικά ειδώλια με διπλωμένα χέρια υπάρχουν, είναι όμως ιδιαίτερα σπάνια.
Ειδώλια με τα χέρια διπλωμένα
Τα ειδώλια με τα χέρια διπλωμένα είναι τα πιο συνηθισμένα και είναι σχεδόν όλα γυναικεία. Το ύψος τους ξεκινάει από λίγα εκατοστά και φθάνει στο ενάμισι μέτρο περίπου. Τα περισσότερα είναι γύρω στα σαράντα εκατοστά. Στο πρόσωπο ξεχωρίζει η μύτη, τα χέρια είναι διπλωμένα κάτω από το στήθος και τα δάχτυλα των ποδιών στραμμένα προς τα κάτω.
Μία ή δυο μορφές;
Ορισμένα ειδώλια είναι ασυνήθιστα. Αποτελούν συμπλέγματα, συνθέσεις δηλαδή δύο ή περισσότερων μορφών, και πιθανότατα είχαν σχέση με τη θρησκεία ή τη μητρότητα. Ποιους άραγε απεικονίζουν τα ειδώλια αυτά;
